Về Ca Khúc “Chuyện Hoa Sim” Của Nhạc Sĩ Anh Bằng, Thơ Hữu Loan

Khi nhắc đến nhạc sĩ Anh Bằng, thì bất kỳ người yêu nhạc nào cũng biết và yêu mến người nhạc sĩ đại thụ của nền âm nhạc Việt Nam. Ngoài những ca khúc tuyệt tác của dòng nhạc vàng, nhạc trữ tình ông còn viết kịch khi ông trong ban kịch Liên đoàn Công binh lưu diễn từ Quảng Trị vào Bình Định. Những vở kịch nổi tiếng mà ông soạn là Đứa Con Nuôi, Lẽ Sống, Nát Tan và Hoa Tàn Trên Đát Địch. Là một nhạc sĩ đa tài Anh Bằng còn phổ nhạc cho rất nhiều bài thơ để lại cho đời nhiều ca khúc hay nổi tiếng cho đến nay như Anh biết em đi chẳng trở về (thơ Thái Can), Chuyện giàn thiên lý (bài thơ Nhà tôi của Yên Thao), Hoa học trò (thơ Nhất Tuấn), Hồi chuông xóm đạo (thơ Kiên giang), Khúc thụy du (thơ Du Tử Lê), Người Thương Binh (thơ Thái Tú Hạp), Chuyện Hoa Sim (bài thơ Màu Tím Hoa Sim của Hữu Loan). “Màu tím hoa sim” là một bài thơ rất nổi tiếng của nhà thơ Hữu Loan được sáng tác vào năm 1949 khi người vợ đầu tiên của ông mất, lúc này thi sĩ đang trên đường trên đường đi hành quân, nghe tin dữ ông quá đau lòng và viết nên những khổ thơ bất hữu.

Chuyện hoa sim là một ca khúc buồn kể về chuyện tình ly biệt của người lính chiến và cô vợ ở nhà, ca khúc đượm buồn đã làm nhiều khán thính giả nghe nhạc phải rơi lệ thương tiếc cho một chuyện tình xa cách. Mỗi khi nghe ca sĩ Như Quỳnh cất tiếng hát “Rừng hoa đẹp nhất hoa màu tím….” là lòng tôi như thắt lại. Cảm thương cho số phận cô gái đã tìm được bến đỗ vững trải, thế mà vẫn không được hạnh phúc trọn kiếp cùng người mình yêu thương nơi mà cô gửi gắm tấm thân mỏng manh này.

“Rừng hoang đẹp nhất hoa màu tím
Chuyện tình thương nhất chuyện hoa sim
Có người con gái xuân vời vợi
Tóc còn ngăn ngắn chưa đầy búi.”

Hoa sim tím nở rộ khắp núi rừng, màu tím thủy chung tượng trưng cho tình yêu đẹp. Rừng hoang dại được sắc tím hoa sim tô đẹp, lòng người hòa nhịp vào cái đẹp của thiên nhiên. Câu chuyện tình yêu hoa sim cũng in dấu trong lòng người, màu hoa tím đẹp dịu dàng mà ta lại bảo “chuyện tình thương nhất chuyện hoa sim”? Cô gái tuổi xuân thì với bao nhiêu mộng mơ bước vào đời, đang tìm cho mình tấm chân tình. Mái tóc cô ngăn ngắn tô điểm cho nét đẹp khi mới bắt đầu thanh xuân, sự trẻ trung thơ ngây làm xao xuyến lòng các chàng trai, con gái thời xưa phải để tóc dài và búi lên để thể hiện nét đẹp son sắc truyền thống dân tộc. Và rồi cô gái tuổi hồng đã gặp được anh lính chiến và kết duyên đẹp lòng cùng chung mái ấm, mộng ước được xây dựng hạnh phúc bền lâu cùng nhau.

“Ngày xưa nàng vẫn yêu màu tím
Chiều chiều lên những đồi hoa sim
Đứng nhìn sương tím hoang biền biệt
Nhớ chồng chinh chiến miền xa xăm.”

Là cô gái yêu thích màu tím, nàng yêu cả sắc hoa màu tím, màu tím của lòng thủy chung. Cả một không gian trong bài hát được bao trùm bởi sắc tím, và cảnh vật hiện lên tâm trạng của cô gái đang nhớ thương chồng. Tâm trạng cô đơn của cô gái phải sống xa chồng ngày ngày ngóng chờ hình bóng người đang ở một nơi xa xăm. Mỗi buổi chiều tà trên đồi sim ánh mắt nàng hướng về nơi xa qua những cánh hoa sim tím, một mỗi buồn vây kín trong lòng người thiếu phụ vì nhớ thương chồng đang chinh chiến ở miền xa.

“Ôi lấy chồng chiến binh
Lấy chồng thời chiến chinh, mấy người đi trở lại
Sợ khi mình đi mãi, sợ khi mình không về
Thì thương người vợ bé bỏng chiều quê.

Nhưng không ch*t người trai khói lửa
Mà ch*t người em nhỏ hậu phương
Mà ch*t người em gái tôi thương.”

Thời chinh chiến người trai lên đường vì tiếng gọi non sông, một lòng muốn bảo vệ đất nước. Người trai lính chiến đối mặt với sự nguy hiểm nơi biên thùy cũng không quên nghĩa tình của người vợ hiền bé bỏng nơi hậu phương đang mong đợi. “Ôi! Lấy chồng thời chiến binh” sợ rằng thời chinh chiến không may sẽ có sự hi sinh khi phải đối mặt với khói lửa nơi biên thùy rồi cô em gái ôm nỗi cô đơn từng ngày để ngóng tin người về. Nhưng quá trái ngang khi người trai chinh chiến nghe được tin dữ từ hậu phương, số phận đã cướp mất sinh mạng người em nhỏ, cô gái mà anh dành trọn tấm lòng để yêu thương.

“Đời tôi là chiến binh rừng núi
Thường ngày qua những đồi hoa sim
Thấy cành sim tím thương vô bờ
Tiếc người em gái không còn nữa.”

Đời người lính anh làm bạn với núi rừng hoang vu, thường ngày anh băng đèo lội suối. Cuộc sống có đang đối mặt với khó khăn thì anh vẫn yêu nét đẹp của thiên nhiên, nét đẹp của hoa rừng và đặc biệt là sắc màu của hoa sim. Nỗi đau buồn chưa nguôi thì anh lại nhìn thấy nét đẹp dịu hiền của người vợ bé bỏng trên cách hoa sim tím khi trên đường băng qua đồi sim. Những trái sim nhỏ nhắn kết trùm mang màu tím sậm nằm khép bên những cành lá sum xuê thì trái tim anh càng thương nhớ vợ vô vàn. Người vợ mỏng manh đang cần có anh ở bên, cần được anh chở che yêu thương thì giờ lại ra đi mãi mãi. Nhưng anh vẫn cố gắng giấu nỗi thương đau trong lòng và tiếp tục nghĩa vụ người trai của mình.

“Tại sao nàng vẫn yêu màu tím
Màu buồn tan tác phải không em
Để chiều sương tím hoang biền biệt
Để mình tôi khóc chuyện hoa sim.”

“Tại sao nàng vẫn yêu màu tím?” mỗi khi nhìn thấy sắc tím là anh lại nhớ thương nàng, nàng yêu hoa tím dịu dàng mà thủy chung, nàng không hòa lẫn màu tím vào các sắc màu khác. Màu tím giờ đây mang nỗi buồn tan tác khi anh mất em rồi. Không còn những chiều sương tím hoang biền biệt em đứng trông anh đang ở niềm xa, hoài mong anh sẽ về thăm lại em. Giờ đây trong buổi chiều sương buông xuống khắp đồi sim chỉ có anh cô đơn khóc nhớ thương em gái nhỏ trót yêu màu tím hoa sim.

Sakura.