Nhạc sĩ Lam Phương một cây bút tài hoa tiêu biểu của nên tân nhạc Việt Nam với hơn 200 tác phẩm phổ biến từ giữa thập niên 1950 đến nay. Ông viết nên nhiều tình khúc dựa trên nhưng mối tình đã trải qua trong cuộc đời chính mình, chính vì thế mà xúc cảm của mỗi ca khúc rất chân thật và tình cảm thắm thiết. Một trong những ca khúc nổi tiếng được viết về cuộc tình buồn trái ngang của ông phải nhắc đến đó là bài Phút Cuối.
Nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn từng kể rằng khoảng vào đầu thập niên 1970, trong một lần nhạc sĩ Lam Phương theo Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương ra công tác ngoài Côn Đảo, đi cùng trong đoàn có ca sĩ Hạnh Dung. Đêm cuối cùng mọi người gặp nhau họp mặt liên hoan để tiễn chân các cô ca sĩ sáng hôm sau về Sài Gòn trước. Nhạc sĩ Lam Phương phải tạm nán lại Côn Đảo trong vài hôm. Dù chỉ là một cuộc tạm chia tay, nhưng cũng để lại một nỗi buồn lồng lộng thành niềm cảm hứng để nhạc sĩ viết thành một ca khúc thật buồn. Vào năm 1971 ông viết ca khúc Phút Cuối nhưng một lời chia tay về mối tình ngang trái.
Trong ca khúc Phút Cuối người nhạc sĩ tài hoa đã dùng âm nhạc nói lên tiếng lòng của mình trong câu chuyện tình giữa ông và ca sĩ Hạnh Dung. Một ca khúc viết về lời từ biệt trước lúc xa nhau, vì khi ấy tình cảm giữa ông và ca sĩ Hạnh Dung đi vào bế tắc. Dù trải qua nhiều cuộc tình nhưng mỗi ca khúc ông viết về chuyện tình cảm của mình đều mang một nét đặc trưng riêng và gần như các tình khúc của ông rất nổi tiếng và trở thành bất hủ trong lòng khán giả yêu âm nhạc.
“Chỉ còn gần em một giây phút thôi
Một giây nữa thôi là xa nhau rồi
Nguời theo cánh chim về vui với đời
Để lại thương nhớ cho kiếp đơn côi.”
Luyến tiếc từng giây phút trước lúc phải xa nhau “chỉ còn gần em một giây phút thôi”, thời gian lúc này đây cũng là khoảnh khắc hai ta sẽ xa nhau. Trong giây phút sắp chia xa trong lòng ai cũng man mác nỗi buồn nhưng chắc hẳn giờ đây anh sẽ mang nhiều đắng cay xót xa vì buông tay anh ra rồi em sẽ không bao giờ quay trở lại bên anh. Một mai đây em sẽ có được niềm vui mới ở một phương trời, còn lại mình anh lẻ loi ôm kiếp đơn coi nhớ thương về một bóng hình. Nhìn cuộc tình tan vỡ mà con tim vụn vỡ theo mối tình.
“Núi đồi lồng lộng chiều mưa nhớ ai
Biển xanh vẫn xanh nguời đi sao đành
Để trong giấc mơ hồn anh thẫn thờ
Em ơi bao giờ mới đuợc gần nhau.”
Nỗi nhớ lan rộng ra cả cảnh vật bao quanh, núi đồi lồng lộng mênh mông ấy thế mà cơn mưa vô tình làm anh nhớ về ai. Em từng in dấu tình cảm sâu đậm trong tâm trí anh vì vậy mà cơn mưa giăng làm nỗi nhớ về em thêm buồn tủi. Biển trời vẫn một màu xanh dương bình yên và hy vọng theo thời gian trường tồn vậy mà em lại đành bỏ anh ra đi? Và giờ đây anh như người say mộng, cứ mãi nghĩ về bóng hình em trong giấc mơ về. Em ơi! Có bao giờ em nghĩ về tấm chân tình mà anh dành cho em và sẽ được cùng em xây dựng hạnh phúc dài lâu. Vẫn mình anh thẫn thờ nặng tình chờ đợi trong vô vọng.
“Biết chi một đêm, tha thiết chi một đêm, rồi xa nhau nghìn trùng
Lệ này cho em, hay lệ này cho anh, khi mộng uớc không thành
Ngày buồn còn bao lâu, hay muôn đời nuối tiếc, đêm cuối cùng bên nhau
Biết em sẽ buồn vì thuyền anh không rời bến
Biết em sẽ buồn vì mình chẳng có ngày mai.”
Biết nhau chi để rồi đem lòng tha thiết cho nhau rồi mai đây lại xa nhau nghìn trùng. Chỉ một đêm biết nhau mà nỗi sầu giăng tận đáy lòng. Khi mộng ước đã không thành thì dù là giọt lệ của ai cũng mang u sầu thương cảm. Đêm cuối cùng bên nhau nhiều đau buồn, tiếc nuối. Sau ngày chia tay này chắc còn lại là những ngày buồn vì xa nhau mãi mãi, bao nhiêu tâm tình được thổ lộ thì càng đắng cay bấy nhiêu vì biết rằng đây là mối tình ngang trái. Em xa anh cũng mang cả bầu trời nhớ thương, nhưng ở lại bên anh thì không nên mối duyên đẹp vì “thuyền anh không rời bến”, rồi mai đây anh sẽ trở về bên mái ấm gia đình nhỏ. Cố giữ thì vẫn phải xa vì “mình chẳng có ngày mai” thôi thì em sẽ ra đi tìm phương trời mới để những buồn đau của hai đứa sẽ được thời gian xoa dịu.
“Nếu ngày nào tình ta đã phai
Ngày vui của em cùng ai trên đời
Là hôm tiễn anh về nơi cuối trời
Em ơi bao giờ nhớ thương này nguôi.”
Biết rằng nhớ thương sẽ khó nguôi ngoai nhưng rồi ai cũng nên được vui vẻ hạnh phúc trên đời này. Tình ta có phai hay không phai đi chăng nữa rồi thì em cũng sẽ tìm bến đỗ bên một người để được hạnh phúc bên gia đình nhỏ. Ngày vui của em sánh bước cùng ai ở một miền mới thì cũng là ngày anh về lại cuối trời bên hạnh phúc gia đình anh, nơi đó là mái ấm là nơi nuôi dưỡng tình cảm đang chảy trong anh, có núi đồi lồng lộng, có sông xanh mãi. Nhạc sĩ Lam Phương đã gửi tâm tư vào ca khúc viết lên nỗi buồn của câu chuyện tình tan vỡ, giờ còn lại là những kỷ niệm trong những tháng ngày từng có nhau, những kỷ niệm đẹp đó giờ chỉ còn trong ký ức của nhạc sĩ và nhớ thương này biết bao giờ nguôi.
Ngọc Tuyền
