Cuộc đời thì vốn thăng trầm mà lòng người lại quá rộng lớn… Nhạc sĩ Lê Mộng Bảo một con người hầu như đã đi qua những thăng trầm và vinh hoa của cuộc đời. Từ ông anh chi tiền với hàng trăm cây vàng đến cuộc đời nghèo khó mất cả tình yêu và danh vọng. Nhưng lòng ông, tâm tư ông luôn bao la và rộng lớn để có thể sáng tác ra nhiều bài hát hay để lại cho đời. Nhìn về đoạn đường sáng tác của ông với hơn 50 ca khúc nói về thân phận và tình yêu… ta thấy chúng điều mang những tình cảm và tâm tư khác nhau. Riêng trong danh sách những bài hát này lại có một điểm sáng và một sự riêng biệt, một ca khúc với tâm trạng hờn trách và oán giận lại nhanh chóng nổi tiếng và gắn liền với danh tiếng của ông. Không đâu xa lạ đó là bài Đập Vỡ Cây Đàn một nhạc phẩm Boléro nổi tiếng của nhạc sĩ Lê Mộng Bảo ký bút hiệu Tùng Vân – Tuyết Sơn.
Bằng điệu Boléro trầm bổng nhưng lại dứt khoát và gắng gỏi, mở đầu bài hát lại bị bao trùm bởi sự tức giận, oán trách. Giận đời, giận người đến tím ruột bầm gan đến tan nát cõi lòng và đến tột cùng nổi đau, và cuối cùng dẫn đến hành động đập vỡ nát cây đàn, thứ mà người nhạc sĩ yêu quý và trân trọng nhất nay cũng tan tành theo tiếng vỡ vụn của âm thanh hay là tiếng lòng.
“Đập vỡ cây đàn giận đời đập vỡ cây đàn
Người ơi ngươi ơi, tình ơi tình ơi
Đập vỡ cây đàn giận đời bạc trắng như vôi
Giận người điên đảo quên lời.”
Tại sao lại đập vỡ cây đàn? vì hận đời. Tại sao hận đời? vì hận nàng. Vì giận nàng nên hận đời, vì nàng là một phần của cuộc đời. Nhưng tại sao lại hận nàng? vì nàng quên đi cái lời hứa hôm nào. Đúng vậy một lời hứa và một sự tin tưởng để cho người quên người thay đổi. Nên tác giả rất giận tiêu biểu là sự lập đi lập lại từ “giận” để nhận mạnh tâm trạng và nổi đau của mình. Và cuối cùng sao một hồi trách hờn thì mới giải bài và chia sẻ: bởi lẽ giận ở đây là giận người con gái yêu đàn nên đập vỡ cây đàn, cũng đồng nghĩa đập vỡ tình yêu của hai người. Bởi cả hai cùng yêu đàn và yêu nhau nên Buồn ơi buồn ơi! Làm sao để nguôi nó đau đớn tột cùng chứ không phải đơn thuần là một sự phá vỡ. Đặt trường hợp chúng ta vào hoàn cảnh này cũng sẽ oán trách, bởi lẽ trong tình yêu sự hứa hẹn và đổi thay là sự lừa dối và bội bạc nên giận đời thay trắng đổi đen.
Đập vỡ cây đàn giận người con gái yêu đàn
Buồn ơi buồn ơi! Làm sao để nguôi
Đập vỡ cây đàn giận người đổi trắng thay đen
Giận đời trở như bàn tay
Một chuyện tình lỡ rồi, đôi tình nhân yêu nhau ngày nào còn thề nguyền gắn bó. Nàng động viên chàng lên tỉnh học nhạc, và vẽ ra một viễn cảnh hoa mộng của cả hai anh đàn và em ca mới hạnh phúc làm sao. Vậy mà khi chàng thành công trở về, không ngờ người xưa đã đi theo tiếng gọi của đam mê hay danh vọng, đi theo người nhạc sĩ vang danh nào đấy. Chàng thất vọng, đau khổ, đem cây đàn ra đập vỡ, chỉ vì tiếng đàn xưa đã khiến chàng tan nát cõi lòng. Hay cũng có lẽ là sự tự ái của một người đàn ông nếu nàng đừng hứa hẹn và đừng lấy nhạc sĩ thì có lẽ không tức tưởi đến thế và cũng sẽ không có giai điệu ca từ hay đến vậy để cho chúng ta nghe và thưởng thức. Đôi khi đời nghệ sĩ cũng cay đắng nhiều khi sự đau thương của bản thân lại là sự mua vui của quần chúng hay danh vọng của bản thân là thế.
Chuyện ngày qua, tôi gặp người con gái
Mang giọng ca thật buồn
Em bảo tôi rằng: Anh đi học đàn
Để đàn theo lúc em ca, những ngày hoa mộng đời ta
Tôi yêu nàng nên vội vàng lên tỉnh
Đi tìm theo học đàn
Sau một năm trường, tôi trở về quê hương
Nhưng người em gái, ngày ấy đã đi rồi
Tôi hỏi thăm dò từng người trong xóm tin nàng
Nàng đâu nàng đâu, nàng đâu nàng đâu
Người báo tin buồn nàng gặp nhạc sĩ vang danh
Rồi cùng xây đắp gia đình
Nội dung của bài hát là sự giận hờn trong tình yêu vì sự thất hứa lừa dối của người mình yêu và nó cũng gần như là tâm trạng của Lê Mộng Bảo lúc bấy giờ. Sau những chuỗi ngày dài tù đày gian khổ được gọi một cách hoa mỹ “học tập cải tạo” khi trở về thì người bạn đời năm nào của ông đã chia lìa, cắt đứt tình nghĩa chồng vợ gắn bó bấy lâu. Mấy chục năm họ dường như sống ly thân trong một căn nhà trợ cấp, nhìn nhau không một lời và rồi chia xa. Sau đó ông có yêu một người con gái Bắc là một nghệ sĩ dương cầm tưởng hạnh phúc bến neo cuối là đây. Nhưng nàng cũng rời ông mà đi mang theo đứa con của cả hai. Sự cô đơn tiếp nối cô đơn, hương lửa tình hoa mộng, giờ đây chỉ còn đống tro tàn nguội lạnh, tâm hồn đã cằn cỗi bởi những đau khổ của tình yêu và cuộc đời, cùng những đau khổ của những tháng ngày đi tù. Tất cả, nó đan kết nhau lại mới tạo ra sự oán thù cay cú. Đây không đơn thuần là hận tình mà còn hận cả cuộc đời. Nó không phải sự ích kỷ trong tình yêu mà bởi bao đau thương dồn nén nên vỡ òa và tan nát.
Tôi xót thương nàng và rồi tôi khóc thương mình
Đời ơi còn chi, đàn ơi biệt ly
Đập vỡ cây đàn giận người đổi trắng thay đen
Giận đời trở như bàn tay.
Phạm Tứ.
