Giã Từ là bài hát được nhạc sĩ Tô Thanh Tùng sáng tác vào thập niên 1960, khi đó nhạc sĩ còn đang là một chàng sinh viên trường Luật. Lúc đó chàng sinh viên Tô Thanh Tùng cùng một nhóm bạn bên trường Văn Khoa thường hay đến một quán cà phê tại khu Đa Kao ở quận 1. Lý do nhóm sinh viên chọn quán cà phê này là vì quán gần trường. Và lý do quan trọng hơn là có một người con gái mới 16 tuổi rất xinh đẹp, và hút hồn người khác bằng đôi mắt rất đẹp, nàng tên là Diễm làm thu ngân tại đây.
Đôi mắt ấy của Diễm đã khiến trái tim bao chàng trai phải loạn nhịp. Và Chính đôi mắt ấy đã khiến chàng sinh viên Tô Thanh Tùng si tình mà cảm xúc dâng trào viết nên ca khúc Mắt Diễm Buồn, chàng nhạc sĩ đã mượn nhạc mà nói lên những lời nhớ thương.
“Diễm ơi, mắt Diễm buồn mang nhiều thương nhớ
Nhớ em, viết mấy dòng gửi cùng mây gió…”
Và bài hát Mắt Diễm Buồn của nhạc sĩ rất nổi tiếng lúc ấy qua giọng hát của Thái Châu, thế nên nhạc sĩ biết Diễm cũng để mắt tới ông. Vì thế không lâu sau đó, tình yêu giữa hay người đã nảy nở. Hàng ngày chàng nhạc sĩ trẻ đến quán để chở Diễm đi chơi. Hai người cũng đã dẫn nhau về ra mắt gia đình và bàn đến chuyện cưới hỏi. Tuy nhiên, gia đình của nhạc sĩ ở Đồng Tháp lo ngại vì Diễm là người Bắc, sợ không thích hợp với người dân miền quê. Phía gia đình của Diễm cũng không đồng thuận, nên sau một thời gian, Diễm nghe theo gia đình mà sang ngang cùng người khác.
Những ngày vui của nhạc sĩ với cô Diễm xinh đẹp khá ngắn ngủi, khi nàng ngoảnh mặt quay lưng cũng là lúc nhạc sĩ phải mang nhiều đau khổ. Khi ấy nhạc sĩ ở trọ trong một căn nhà nhỏ nằm trên đại lộ Trần Hưng Đạo. Nhiều đêm khu trọ bị cúp điện, cũng là thời gian của những đêm dài người nhạc sĩ đã lang thang dưới phố với những bước chân nặng nề gót mòn trên đại lộ buồn, rồi đềm về viết nên ca khúc Giã Từ với những nỗi niềm đầy day dứt và đau đớn, với tâm trạng và suy nghĩ rối bời là mai này rồi sẽ giã từ thành phố, giã từ mối tình vì người yêu nay đã sang ngang.
Tuổi đời chân đơn côi
Gót mòn đại lộ buồn
Đèn đêm bóng mờ nhạt nhòa
Hồn lắng tâm tư, đi vào dĩ vãng
Đường tình không chung lối
Mang nuối tiếc cho nhau
Ngày nào tay trong tay
Lối về cùng hẹn hò
Dìu em giấc mộng vừa tròn
Tình thắm môi hồng, đêm dài lưu luyến,
Nghẹn ngào trong thương nhớ
Vì mai bước theo chồng.
Mở đầu bài hát là tâm trạng đau buồn khi tình yêu dang dở, người nhạc sĩ lang thang một mình trên phố vắng với bao tâm tư khi mới ngày nào hai người còn tay trong tay cùng hẹn hò, cùng bước trên lối về đã thành quen thuộc, đã nâng niu cho giấc mộng người mình yêu khi tuổi xuân vừa tròn. Tình yêu mới còn nồng thắm đó thôi nhưng sao nay phải nghẹn ngào trong thương nhớ vì người đã đành lòng sang ngang mà bước theo chồng.
Em sang ngang rồi chôn kỷ niệm vào thương nhớ.
Hôn lên tóc mềm cho lệ sầu thêm ướt đôi môi
Xin em một lần cho ước nguyện tình yêu cuối
Thương yêu không trọn thôi giã từ đi em ơi
Người về lên xe hoa,
Kỷ niệm buồn vào hồn
Bờ môi tắt hẳn nụ cười
Giây phút bên nhau, nay còn đâu nữa
Người về trong thương nhớ
Người đi nhớ thương người…
Nỗi buồn nghẹn ngào khi tình yêu không trọn, ước nguyện không thành thì thôi chỉ biết xin cho nhau một lời giã từ. Ngày em về với người lên xe hoa vui duyên tình mới, cũng là lúc nơi đây có một người ôm bao kỷ niệm buồn vào hồn mà bờ môi cũng tắt hẳn đi nụ cười, và nay còn tìm đâu giây phút của những khi chia xa sẽ thương nhớ, nhớ thương.
Nhạc sĩ Tô Thanh Tùng cho biết thêm, sau khi tốt nghiệp đại học, ông về quê và phụ gia đình kinh doanh được một thời gian, thì vào năm 1971 ông tình cờ có quen một cô gái ở Sa Đéc, cô gái mới 18 tuổi nhưng có giọng hát rất hay. Cô gái tên là Hoàng Kim, sau đó nhạc sĩ liền mời cô ca sĩ miệt vườn này từ Sa Đéc lên Sài Gòn để thu âm cho bài hát Giã Từ, và khi đó nhạc sĩ đã đặt cho cô gái Hoàng Kim nghệ danh là Thu Vân.
Tuy nhiên, nhạc sĩ Lê Dinh, là trưởng phòng văn nghệ Đài Phát thanh Sài Gòn từ chối không cho phát vì quy định lúc đó ca sĩ phải nổi tiếng mới được xuất hiện trên sóng phát thanh. Còn Thu Vân hoàn toàn là một cái tên xa lạ, một ca sĩ dưới miệt vườn, không hề có tiếng tăm nào.
Nhưng sau khi nghe qua băng cassette, nhạc sĩ Lê Dinh đồng ý đã cho phát một lần vào khung giờ buổi sáng ngày chủ nhật, nếu nhận được phản hồi tốt từ dư luận thì sẽ được phát tiếp.
Không ngờ qua giọng hát vô danh của Thu Vân, cùng với phong cách âm nhạc tuyệt vời của nhạc sĩ Tô Thanh Tùng đã làm lay động hàng triệu trái tim của người yêu nhạc. Cũng nhờ vào mối duyên qua ca khúc Giã Từ mà Thu Vân nổi tiếng và nên duyên vợ chồng với nhạc sĩ Tô Thanh Tùng.
Trường Giang.