Có nhiều nhạc sĩ luôn khơi dậy trong lòng chúng ta niềm tin yêu mãnh liệt từ những ca từ của họ, cố nhạc sĩ Y Vân cũng là trường hợp tương tự. Xin nói sơ qua về nhạc sĩ Y Vân một chút : Ông đã phải trải qua tuổi thơ khốn khó khi mồ côi cha từ bé, xuôi Nam cùng mẹ nuôi hai em của mình. Ở nhạc sĩ Y Vân đôi mắt ông luôn hiện lên vẻ ưu buồn, nỗi buồn của chuỗi ngày mải mê cùng ban nhạc vất vả ở các phòng trà kiếm tiền lo cơm vợ áo con, hay những ngày khuya khoắt lầm lũi ôm cây đàn guitar ký xướng từng nốt nhạc lên trang bản thảo đều hằng lên mắt ông. Cũng vì thế mà những giai điệu trong tác phẩm của ông được thăng hoa hơn. Chính những khắc nghiệt của cuộc sống đã làm nên một nhạc sĩ Y Vân đầy bản lĩnh, những nhạc phẩm hay để đời cho thế hệ sau.
Có thể nói Y Vân là một trong số những nhạc sĩ có nhiều ca khúc nổi tiếng nhất trước năm 1975. Nhạc của Ông rất đa dạng, nhiều thể loại, từ êm đềm tha thiết gợi lại hình bóng thôn quê thanh bình, đến đầy mạnh mẽ về tình yêu, rồi sôi động mãnh liệt với cuộc sống, hay những bản hùng ca sử Việt về thời cuộc, về người lính như Cánh Hoa Thời Loạn, Thương Anh, Tình Yêu Thủy Thủ, Thiên Thần Mũ Đỏ … và đáng chú ý phải nói đến ca khúc tuyên truyền “Anh Về Thủ Đô” mang đầy tính nhân văn.
Ca khúc “Anh Về Thủ Đô” là thể loại hợp ca tuyên truyền, ngày xưa thường khi các lực lượng tham chiến sẽ được làm lễ tiếp đón và khao quân khi thắng trận trở về. Bài hát cho ta thấy được tình yêu thương đoàn kết của giữa dân và quân. Dù ở thời nào cũng thế chống được giặc là do ở lòng dân, là do những người trai thời loạn một lòng chiến đấu trên tuyền tuyến, do những người ở hậu phương một lòng hỗ trợ nơi quê nhà, và rồi khi mà đoàn chiến binh anh dũng thắng trận trở về, là lúc mà người dân có thể cùng ra đón các anh với lời ghi ơn là đã hy sinh cho quê hương đất nước. Bài hát tái hiện lại hình ảnh những người dân chào đón những anh lính miền Nam đã chiến đấu một cách oanh liệt chống lại giặc ngoại xâm và hát khúc ca khải hoàn trở về, họ thương xót và biết ơn các anh bằng tất cả tấm lòng với muôn vạn tình yêu thương vì đã bao ngày hy sinh gian khổ chiến đấu để mang đến cho họ một nền văn minh độc lập.
Những giai điệu hào hùng, thân thiết, thắm đậm nghĩa tình của những người dân chân chất thật thà, ta thấy được sự cảm phục, lòng tự hào, tình yêu thương quý mến của người dân thông qua những ca từ.
Anh về Thủ Ðô chúng tôi chờ mong
Với vạn niềm tin với muôn tình thương
Ðiểm tô phố phường người trai áo xanh
Phố hoa pha màu lá rừng.
Anh về Thủ Ðô ấm êm lòng tôi
Ðứng lại gần nhau nói câu chuyện vui
Chuyện hai chúng minh gặp nhau chốn đây
Lúc quân dân cùng nắm tay.
Ôi nầy anh! Áo xanh chiến trường bạc mầu
Mến anh mến từ thuở nào
Người trai tranh đấu.
Ôi nầy anh! Ðã mang đến tình mặn mà
Ðến anh những lời thật thà
Lòng dân mong chờ.
Anh về Thủ Ðô biết bao là vui
Ðã để lại đây mến thương đầy vơi
Người dân nước Việt ghi ơn các anh
Ðã hy sinh vì giống nòi.
Anh về Thủ Ðô nước Nam tự do
Chút quà mừng anh chiến binh đường xa
Là muôn tấm lòng yêu thương đón anh
Ðón anh trai hùng bước qua!
Anh về Thủ Ðô vui mừng đây đó
Muôn lòng dân đang đón chờ!
Chiến tranh khói lửa đã đi qua những ca khúc như thế này ngày nay chúng ta ít được nghe hoặc không còn nghe thấy nữa, nhưng dư âm của lời ca tiếng nhạc về một mùa chinh chiến ấy và hình tượng hào hùng của người lính miền Nam vẫn còn động mãi trong tâm tưởng biết bao người. Họ sẽ sống mãi trong lòng những người dân miền nam, với lòng biết ơn và sự cảm phục, vì khi đất nước điêu linh, những chàng trai cô gái thời loạn đã hiến dâng tuổi trẻ, lên đường theo tiếng gọi non sông, bỏ lại sau lưng những mộng ước chưa tròn.
Sakura.
Ngoại truyện : Ngày xưa con nít chúng tôi hay hát chế – Anh về thủ cô các cô nhào dô ….