Ca khúc “Hoa Trinh Nữ” với nội dung kể về một người lính khi nhìn thấy cành hoa Trinh Nữ thì lòng nhớ về người yêu ở xa. Bài hát được nhạc sĩ Trần Thiện Thanh chắp bút và cũng là viết cho mối tình đượm buồn của chính mình với nữ ca sĩ Minh Hiếu. Trong làng văn nghệ thời kỳ trước 1975, dường như ai cũng biết câu chuyện tình đẹp như mơ giữa nhạc sĩ và ca sĩ Minh Hiếu. Thuở ấy Minh Hiếu là người có nhan sắc mặn mà và vô cùng cuốn hút làm nhiều người say đắm. Tình yêu chớm nở khi cả hai ở độ tuổi ngoài 20, đến năm 1965,vẻ đẹp của Minh Hiếu rơi vào tầm ngắm của tướng Vĩnh Lộc, người được mệnh danh là chúa tể Cao Nguyên. Minh Hiếu trở thành chính thất phu nhân của người đàn ông quyền lực này. Còn Trần Thiện Thanh không giữ được người con gái mình yêu, mối tình ngỡ là đẹp như mơ ngày nào đã tan vỡ. Dường như, vì quá đau lòng, mọi cảm xúc dồn nén giữa yêu và hận đã được nhạc sĩ chuyển thành giai điệu và lời bài hát Hoa Trinh Nữ.
Qua một rừng hoang gió núi theo sang giũ bụi đường trên vai
Hái cây hoa dại lẻ loi bên đường gọi là hoa Trinh Nữ
Hoa Trinh Nữ không mặn mà bằng nàng hồng kiêu sa
Hoa đâu dám khoe màu cùng một nàng Cúc vàng tươi
Hoa không bán hương thơm như nàng Dạ Lý trong vườn
Nhưng hoa Trinh Nữ đẹp tựa chuyện tình hai chúng ta.
Hoa Trinh Nữ vốn là loài hoa dại, thường mọc ở những sườn núi cao, hay nơi ven đường. Loài Hoa Trinh Nữ mang nét đẹp dịu dàng, gần gũi, thân thương nhưng cũng kiên cường chống lại bão tố gió mưa, để làm bạn với những người lữ khách, lỡ chân bước đã mỏi, dừng lại ngắm nhìn những bông hoa khoe sắc và đầy sức sống. Hoa vốn chỉ là hoa dại, mang một màu sắc nhẹ nhàng, lại không hương thơm. Thêm sự e ấp, ngại ngùng mỗi khi có người chạm vào sẽ khép lá lại. Loài hoa mang vẻ đẹp hoang sơ mà rất trong trẻo không như những loài hoa khác mang lại. Tác giả đã ví câu chuyện tình yêu của mình như loài hoa dại này. Cũng có nghĩa là tình yêu của nhạc sĩ cũng đơn sơ, nhẹ nhàng và trong trẻo nhưng cũng mạnh mẽ và quyết liệt như vậy.
Xưa thật là xưa nhớ mấy cho vừa nhớ mẹ kể đêm mưa
Có ông vua trẻ xuất binh qua rừng dẹp quân xâm lấn
Khi vua kéo quân về tình cờ gặp một giai nhân
Vua xao xuyến tâm hồn vời nàng về chốn hoàng cung
Truyền cho khắp nhân gian đem lụa là đến cho nàng
Trên ngôi cao chín từng hoàng hậu đẹp hơn ánh sao.
Qua đây, ta có thể thấy rõ một phần của câu chuyện tình buồn của nhạc sĩ, khi người yêu ca sĩ Minh Hiếu xinh đẹp được tướng Vĩnh Lộc nhìn thấy và yêu thích, sau đó đã trở thành phu nhân của ông. Tình yêu đẹp của nhạc sĩ cũng dang dở từ đó.
Tôi không phải là vua nên mộng ước thật bình thường
Như yêu một loài hoa trên vùng đá sỏi buồn phiền
Loài hoa không hương sắc màu nhưng loài hoa biết khép lá ngây thơ
Tôi không phải là vua nên nào biết đến xa hoa
Không ngọc ngà kiệu hoa không nệm gấm không cung son
Tôi chỉ là người lính phong trần, thấy hoa nhớ người yêu rất xa.
Như một lời trách móc, mượn ca từ nói hộ lòng mình của người nhạc sĩ: “Tôi không phải là vua nên mộng ước thật bình thường”, tôi không phải là vua nên không mơ ước cao xa, cũng không có ngọc ngà châu báu. Tôi chỉ là người bình thường nên chỉ mong ước tình yêu mình đẹp tựa loài hoa mọc ven đường này. Vì “Tôi chỉ là người lính xa nhà, thấy hoa nhớ người yêu rất xa”. Loài hoa đẹp như tình yêu người nhạc sĩ đã từng có. Dù Hoa Trinh Nữ mọc dại khắp nơi, dù là khu đất gập ghềnh, sỏi đá cho đến vùng đất cằn cỗi thì loài hoa này vẫn kiên cường chống chọi và tươi tốt ra hoa. Mỗi khi có người chạm vào những chiếc lá sẽ xếp lại và sau đó sẽ lại mở ra: “Nhưng loài hoa biết xếp lá ngây thơ”. Chính vì điều này chúng ta liên tưởng đến những người con gái ngại ngùng, e thẹn trước người con trai mình yêu. Mang một hình ảnh thật đẹp và trong sáng. Hoa có màu tím nhẹ nhàng không tỏ hương nhưng là loài hoa tượng trưng cho sự lãng mạn, thủy chung sắt son. Những hoa này tàn đi, thì lớp lớp bông hoa khác lại nở, cứ tiếp diễn như vậy. Giống như câu chuyện tình yêu bền bỉ vượt qua bao trở ngại và tồn tại mãi với thời gian.
Nâng nhẹ một cây lá xếp trong tay lá ngủ thật mê say
Ngỡ đôi mi dầy khép đêm trăng đầy cài then cung ái
Tôi nghe thoáng qua hồn mình vừa thành một quân vương
Quân vương giữa hoa rừng lòng bàng hoàng nhớ người thương
Và mong ước mai sau khi tan giặc nước vua về
Cho giai nhân ngóng đợi chỉ một cành Trinh Nữ thôi.
Sự tiếc nuối trong tình yêu của người nhạc sĩ qua hình ảnh lá xếp ngỡ như người yêu tuổi trăng đầy cũng khép đôi mi, cài then để chờ đợi người mình yêu trở về. Tác giả cũng đã thể hiện niềm ao ước được trở thành Quân Vương để cho tình yêu của mình được trọn vẹn. Vì trong chính cuộc tình của mình, giai nhân đã thành với Quân Vương. Nên nhạc sĩ đã mong mình thành Quân Vương để sau khi trở về, hi vọng dù chỉ là nhỏ nhoi, người yêu vẫn còn chờ đợi và ngóng đợi mình về, sẽ tặng nàng một cành Trinh Nữ để ca ngợi và biết ơn tình yêu đó.
Lưu Hương